Polski owczarek nizinny

Pochodzenie rasy

Polskie owczarki nizinne pochodzą od przodka z Tybetu, który był także protoplastą dla teriera tybetańskiego. Psy tybetańskie wędrowały wraz z nomadami w kierunku zachodnim, trafiając w ten sposób na obszar Niziny Wschodnioeuropejskiej. W okolicach V wieku wraz z najazdem Hunów przedostały się do Europy Centralnej.

Pierwszą pisemną wzmianką mówiącą o istnieniu psów owaczarskich, pochodzących z nizinnych rejonów środkowej Europy, była wzmianka dokumentacyjna z XVI wieku. Na podstawie średniowiecznych dokumentów powstała praca pod tytułem The Bearded Collie autorstwa G.O. Willisen, wydana w roku 1971. W pracy tej znajdują się jednoznaczne informacje o tym, że w 1514 roku na statku handlowym kupca gdańskiego, Kazimierza Grabskiego, znajdowało się sześć owczarków nizinnych. Grabski chciał za zboże nabyć stado 20. owiec, więc zabrał w podróż do Szkocji psy, których zadaniem było oddzielenie od większego, skupionego stada owiec dwudziestu sztuk, a następnie zapędzenie ich na pokład statku. Z powierzonego im zadania psy wywiązały się na tyle sprawnie, że właściciel stada owiec nabył parę psów. W późniejszym czasie otrzymał dodatkowo także dwie suki i psa. Osobniki te miały swój udział w powstaniu rasy Bearded Collie. Teza ta jednak wydaje się wątpliwa dla Hansa Rābera, który twierdzi, że "według wiarygodnych źródeł jeszcze przed rokiem 1514 istniały na wyspie psy o rozczochranym włosie". Autor ten zakłada, że właśnie te psy były przodkami Bobtaila i Bearded Collie.

Na dawnych ziemiach polskich owczarskie psy nizinne znajdowały się głównie w posiadaniu chłopstwa, które dokonywało ich selekcji tylko ze względu na użyteczność. Polskie materiały mówiące o tego typu psach pochodzą z okolic XVII wieku i są późniejsze, niż wzmianki dotyczące np. chartów. Zaliczyć do tych źródeł można księgę księdza Krzysztofa Kluka Zwierząt domowych i dzikich osobliwie kraiowych historyi naturalney początki i gospodarstwo wydaną w roku 1779, czy instrukcję dla zarządców majątkowych, autorstwa księżnej Jabłonowskiej, właścicielki dóbr na Podlasiu.

Wczesne hodowle

Zanim podjęto zrzeszone prace hodowlane polski owczarek nizinny występował w trzech wariantach wielkościowych:

• odmianie małej, dla której wysokość w kłębie wynosiła do 35 cm
• odmianie średniej, od 40 - 48 cm, stanowiącej właściwą bazę osobników przeznaczonych do dalszej, profesjonalnej hodowli
• odmianie dużej, sięgającej ponad 50 cm w kłębie, wyglądem mocno zbliżonej do angielskiego Bobtaila i rzadko spotykanej.

W okresie sprzed II wojny światowej istniały dwie niewielkie, polskie hodowle owczarków, które były nielicznie prezentowane na wystawach w Poznaniu (1929) oraz w Warszawie (1924). Właścicielkami tych hodowli były: Maria Czetwertyńska-Grocholska z Planty koło Radzynia Podlaskiego oraz Róża i Wanda Żółtowskie z Milanowa. W trakcie wojny hodowle zostały rozproszone i większość osobników zaginęła.

Odtworzenie rasy

W latach powojennych Związek Kynologiczny w Bydgoszczy, pod przewodnictwem Marii Dubrowinowej, rozpoczął intensywne starania w kierunku hodowli rodzimych ras psów wiejskich. Na samym Pomorzu pospolicie występowały psy prezentujące wiele cech dawnego owczarka nizinnego. Rozpoczęły się wystawy i przeglądy hodowlane, na których dokonywano selekcji osobników, kierując się przede wszystkim ich typem i charakterem. Istotny wkład w szybszy rozwój hodowli owczarków miała lekarz weterynarii Danuta Hryniewicz, właścicielka hodowli "Kordegarda". Z tej hodowli pochodził pies, "Smok z Kordegardy", który stał się wzorcowy eksterierowo oraz charakterologicznie dla pierwszego opracowanego standardu PON-ów. Większość wpływowych hodowców właśnie na tym samcu oparła swoje linie hodowlane, a sama Hryniewicz jako regułę hodowlaną przyjęła chów wsobny. Pierwszy wzorzec zakładał występowanie rasy w trzech odmianach wielkościowych i jeszcze w roku 1964 na wystawie w Poznaniu został zaprezentowany duży polski owczarek nizinny. Po wprowadzonych zmianach wzorzec opisywał już tylko typ średni. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna zatwierdziła znowelizowany standard, uznając PONa za polską rasę w roku 1963.

Polski owczarek nizinny jest psem średniej wielkości, krępej muskularnej budowy o długim, gęstym owłosieniu. Odpowiednio pielęgnowany włos sprawia, że pies ma wygląd efektowny i budzi zainteresowanie.

Sierść: Całe ciało psa okrywa gęsta, gruba, kosmata sierść o miękkim podszyciu. Włos prosty, dopuszczalny lekko falisty. Włosy opadające z czoła w sposób charakterystyczny przysłaniają oczy.

Umaszczenie: Wszystkie umaszczenia dopuszczalne.

Usposobienie ma żywe, jest opanowany, bystry, czujny, obdarzony doskonałą pamięcią. Odporny na niesprzyjające warunki zewnętrzne.

Dość pojętne. Powinny uczyć się nowych komend w przeciętnym tempie.

Brak danych

Są świetnymi psami domowymi o ile zadbamy o odpowiednią dla nich ilość ruchu.

Polski owczarek nizinny spełnia następujące funkcje:

• psy do towarzystwa
• psy pasterskie
• psy stróżujące